De Arte Latina
Quae in iuventute tua non congregasti quomodo in senectute tua invenies? (Secundum Sir 25,5)
Hac sententia Jesu Siracidae anno MDCLXII° Iohannes Amos Comenius (ob. MDCLXX°) prologum suum finit editionis tertiae ORBIS SENSUALIUM PICTI. Qui quid est? Liber pictus involucrum habens caeruleum, doctrinale puerorum latinum, quo etiam Goethius noster infans dicitur didicisse latinitatem. Et quisnam est ille Comenius? Membrum Unitatis fratrum archetypus latinitatis paedagogi recentis quaque re quoque vir ab omnibus praeceptoribus latinis nostrae scholae Zinzendorpensis in vico Tossensi sitae imitandus. Ad quem locum nunc demum pervenimus. Quem? Alicubi inter Groningam et Hamburgum situm. Hic latinitatem a classe sexta (olim quinta) docemus et discimus, latinitatem locutionem peregrinam secundam. – Atquin quid est latinitas ista! Eruditio lentitudinis spissatae. Quid? Cum intentissime aspicimus, accurate distinguimus, recte iungimus, contextus animo complectimur, perseverantes deliberationis sumus, animum ad versandum in interdum omnino alienis inflammamus. Quibus quisque eget, qui olim in munere velit proficere. Satis autem utilitaristicae mentis argumentandique utilitaristice! Nondum! – Insuper dicantur haec: Si in satis superque pleno hamaxosticho subterraneo volens in stationem proximam egredi stas, mutans genus eloquendi dicas „Ignoscatis mihi! Volo egredi“. Animadvertes tibi dari spatium; et reapse ad portam pervenies egressurus in ‚Konstabler Wache‘ vel ‚Shibuya‘. Poterit fortasse fieri, ut unus aut alter confusus te intueatur. Tenebere autem.
In pistrina. Dic „Licetne me oblongum panem unum accipere?“ et digito indica ‚Baguette‘. Tibi oblongus panis vendetur, etsi anglice responsum reddetur. Quod autem magni momenti non est. Notum est ex schola. Effectum igitur die profesto assequitur. Quidnam? Nonne? – Latinitas. Qua tibi uti non nisi audendum est, ut Americano isto; fortunam suam est expertus et Romae ex quibuscumque viam quaesivit. Quid evenit? Vide: https://www.youtube.com/watch?v=DYYpTfx1ey8
Si animus ad argumenta usitata adhibetur, commemoratur non serius quam nunc latinitatem esse sermonem patrium Europae. Quod credere licet vel non. Et sententia, ut per latinitatem citius faciliusve lingua francogallica discatur, in incerto relinquatur. Lingua francogallica discitur, cum lingua francogallica, latina, cum lingua latina discitur. Demum dicitur latinitas esse ligamen spiritale historiae humanisticae culturalisque nostrae europaeae. Quae non sunt falsa. Sed lingua palaeograeca quoque est istud ligamen. Quod hoc non est nobis, dolendum.
Cur igitur lingua latina discatur? Tibi dicam – cum sit ‚cool‘! ‚Cool‘? - Priusquam aliqua hoc loco male considerata dicas, consule, quaeso, ac lege: Augustinum, Bedam, Ciceronem, Drogonem, Erasmum, Fracastorium, Gervasium, Horatium, Isidorum, Ianum, Keplerum, Livium, Martialem, Nicodemum, Ovidium, Petrarcam, Quilchinum, Rabanum, Senecam, Tacitum, Uldericum, Vergilium, Walafridum, Xaverium, Ysengrimum, Zasium et cunctos alios latinorum innumerabiles, qui duobus milibus et quingentis annorum elapsorum scripsere.
|
Über das Fach Latein
Wie willst Du die Dinge, die Du in Deiner Jugend nicht aufgehäuft hast, im Alter finden? (nach Sir 25,5)
Mit diesem Zitat aus Jesus Sirach schließt 1662 Johann Amos Comenius (gest. 1670) sein Vorwort zur dritten Auflage des ORBIS SENSUALIUM PICTUS. Was ist das? Ein Bilderbuch mit blauem Einband, ein Lateinlehrwerk für Kinder, mit dem noch, so heißt es, unser junger Goethe Latein gelernt hat. Und wer ist dieser Comenius? Als Mitglied der Unitas fratrum (Brüder-Unität) der Archetyp eines modernen Lateinpädagonen und damit auch Vorbild aller Lateinlehrer unserer Zinzendorfschule in Tossens. Womit wir endlich hier sind. Wo? Irgendwo zwischen Groningen und Hamburg. Hier lehren und lernen wir Latein ab der sechsten Klasse (einst Quinta), Latein als zweite Fremdsprache. – Was nun aber ist dieses Latein? Eine Erziehung zur konzentrierten Langsamkeit. Wie? Dadurch, dass wir sehr genau hinsehen, exakt unterscheiden, richtig kombinieren, Zusammenhänge überblicken, mit Ausdauer bei der Sache bleiben, Interesse an mitunter völlig Fremdem wecken. All dies braucht jeder, der später im Beruf Erfolg haben will. Doch genug des Nützlichkeitsdenkens, der Nützlichkeitsargumentation! Nein! – Folgendes noch: Stehst du in einer überfüllten U-Bahn und willst an der nächsten Haltestelle aussteigen, so sage zur Abwechslung doch mal „Ignoscatis mihi! Volo egredi“. Du wirst sehen, man macht dir Platz; du gelangst tatsächlich zum Ausgang, um an der ‚Konstabler Wache‘ oder in ‚Shibuya‘ auszusteigen. Vielleicht schaut der ein oder andere ein wenig irritiert. Man versteht dich aber. Was sagtest du noch? „Entschuldigen Sie bitte! Ich möchte aussteigen“. Beim Bäcker. Sage „Licetne me oblongum panem unum accipere?“ und zeige dabei mit dem Finger auf ein Baguette. Man wird dir ein Stangenweißbrot verkaufen, wenn auch auf Englisch antworten. Das aber spielt keine Rolle. Das hat man ja in der Schule gelernt. Es funktioniert also auch im Alltag. Was genau? Ja nun – das Latein. Man muss sich nur trauen, wie jener Amerikaner; er machte die Probe aufs Exempel und fragte in Rom Hinz und Kunz auf Latein nach dem Weg. Was geschah? Cf. https://www.youtube.com/watch?v=DYYpTfx1ey8 Folgt man gängigen Argumentationen, wird spätestens jetzt gesagt, Latein sei die Muttersprache Europas. Das kann man glauben oder nicht. Und ob man mit Latein schneller resp. leichter Französisch lernt, sei dahingestellt. Man lernt Französisch, indem man Französisch, Latein, indem man Latein lernt. Und dann noch das, dass Latein das Fundament und geistige Band unserer europäischen Geistes- und Kulturgeschichte sei. Dies ist sicherlich richtig; Altgriechisch ist es aber auch. Letzteres bieten wir leider nicht an. Warum also soll man Latein lernen? Nun – weil es cool ist! Cool? – Bevor man an dieser Stelle nun vorschnell irgendwas Unbedachtes sagt, konsultiere und lies doch einfach mal: Augustin, Beda, Cicero, Drogo, Erasmus, Fracastoro, Gervais, Horaz, Isidor, Ian, Kepler, Livius, Martial, Nico, Ovid, Petrarca, Quilchino, Raban, Seneca, Tacitus, Ulrich, Vergil, Walafrid, Xaver, Ysengrim, Zäsy und all die anderen Millionen Lateiner der letzten zweieinhalb Jahrtausende.
|
|
https://www.augustinus.it/latino/index.htm
http://www.fh-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost08/Bede/bed_his0.html
https://www.thelatinlibrary.com/cic.html
https://la.wikipedia.org/wiki/Christina_Volsiniensis
https://magistervenemus.wordpress.com/opera-omnia-erasmi/
https://la.wikipedia.org/wiki/Hieronymus_Fracastorius
https://la.wikipedia.org/wiki/Gervasius_Tilberiensis
https://www.thelatinlibrary.com/hor.html
http://www.fh-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost07/Isidorus/isi_se00.html
https://www.hs-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost16/Secundus/sec_intr.html
https://www.univie.ac.at/hwastro/rare/1606_kepler.htm
https://la.wikisource.org/wiki/Ab_Urbe_Condita
http://www.fh-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost01/Martialis/mar_ep00.html
http://mateo.uni-mannheim.de/camautor/frisch.html
https://www.thelatinlibrary.com/ovid.html
https://www.thelatinlibrary.com/petrarch.html
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bav_pal_lat_327/0377
http://www.documentacatholicaomnia.eu/20_40_0788-0856-_Rabanus_Maurus.html
https://la.wikisource.org/wiki/Scriptor:Lucius_Annaeus_Seneca
https://www.thelatinlibrary.com/tac.html
https://diglib.hab.de/drucke/348-1-quod-9/start.htm
https://www.thelatinlibrary.com/verg.html
http://www.documentacatholicaomnia.eu/30_10_0780-0849-_Walafridus_Strabo_Fuldensis.html
https://archive.org/details/ysengrimus00voiggoog/page/336/mode/1up
https://fedora.phaidra.univie.ac.at/fedora/objects/o:286695/methods/bdef:Book/view
https://la.wikisource.org/wiki/Vicifons:Scriptores
https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_moderner_lateinischer_Autoren
Latinitatis vivae nexus externi (Links für lebendige Lateiner):
https://www.youtube.com/channel/UCUwo90gVjngKWvhVU2kexXA
https://www.youtube.com/c/SaturaLanx
https://www.youtube.com/channel/UCZj8wGAuymYFK9JFdd-IR5A
https://www.youtube.com/c/ScorpioMartianus
https://www.youtube.com/channel/UCpnnIJy7j6aHUOVhyjzajzg
https://www.youtube.com/watch?v=iFKbhqTPjjQ (Vitae et Scholae - De vita et methodo Iohannis H. Ørbergii)
http://www.lateinlexikon.com/download.htm (Wörterbuch Deutsch-Latein)